Doğumu takiben kuzuların ağızlarından aşırı miktarda salya
akmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır.

Hastalığa yurtdışında Watery Mouth Disease (WMD) yani Sulu Ağız
Hastalığı, Salyalı Kuzu Hastalığı adını veriyorlar.

Sulu Ağız veya Islak Ağız hastalığının etkeni E. coli’dir. Hazırlayıcı
faktörler hastalığın ortaya çıkmasında büyük rol oynarlar. Sürü yönetiminin
temel ilkeleri olan ‘’Kuru ve Temiz’’ sisteminin tersine ıslak ve pis
barınaklar, kapalı, kalabalık, sıkışık ağıllar, hijyenik olmayan koşullar
hastalığa zemin hazırlayan etmenlerdir.

İkizlik, üçüzlük gibi çoklu doğumlar hastalığa yatkın kuzuların
doğmasına sebep olur. Gebeyken annelerin kötü beslenmeleri, ağız sütünün
kalitesiz ve miktar olarak yetersiz olması hallerinde doğumu takip eden 2-3 gün
içinde Islak Ağız Hastalığı ortaya çıkar.

Hasta kuzuların alt çeneleri ıslaktır. Karınları şişkin,
gergin olur. Çoğunlukla kabızlık ortaya çıkar. Kuzu kabız olduğunda anne
karnındayken biriken dışkıyı (mekonyum) dışarı atamaz. Bağırsaklarda biriken ve
hızla üreyen E. coli toksin (zehir) salgılamaya başlar. Toksinler birikip kana
karışır. Kuzular endotoksemi ve endotoksik şok sebebiyle ölürler.

Emmeye istek göstermeyen, karnı şişmiş, gerilmiş, durgun,
halsiz, yatar vaziyette olan kuzuların iyi bir gözlem ile erken teşhis edilerek
derhal tedaviye alınması gerekir. Yaşam gücü azalmış bu tip kuzuların tedaviye
yanıt vermesi genellikle %20 oranında başarılı olur. Ne yazık ki; ölüm oranı yüksektir.

Birçok hastalıkta olduğu gibi, koruma önemlidir. Koruma ucuz
ve garantili bir yöntemdir. Annelere doğuma yakın dönemde mutlaka E. coli’den
koruyacak aşı yapılmalı, doğumdan hemen sonra ise kuzulara E. coli’ye karşı
hazırlanmış antiserum uygulanmalıdır.

Barınaklarda ‘’Kuru ve Temiz’’ sistemine dikkat edilmeli,
kuzular doğum sonrası iyi gözlenmeli, annelerin beslenmesine özen gösterilmelidir.

Gebe koyunlar enerji, protein, vitamin ve mineral yönünden
eksiksiz beslenmeli, doğumdan hemen sonra yavru suları ve eşler derhal ortamdan
uzaklaştırılmalıdır.

Hasta kuzuların tedavisi her zaman başarılı olmasa da, tedavide
yapılacak ilk iş ağızdan sıvı desteğidir. Gerekli elektrolitleri içeren sıvı
destekleri vakit kaybedilmeden verilmelidir. Ağızdan veya enjeksiyon tarzında
antibiyotik kullanımı erken safhalarda belki yarar sağlayabilir. Yangı
gidericiler kullanılabilir. Bağırsakların boşalması için sabunlu suyla lavman yapılabilir.

Anlaşılacağı gibi; tüm bu tedavi girişimlerine gerek
kalmaması için ‘’koruma’’ daima ön planda tutulmalı, ihmale yer verilmeden
aşılamalar yapılmalı, antiserumlar kullanılmalı, tüm hijyen kuralları yerine
getirilmelidir.